Gmina wraz ze swoimi jednostkami budżetowymi jest jednym podatnikiem VAT – wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ten wyrok oznacza szanse na znaczne oszczędności dla polskich samorządów, zwłaszcza tych realizujących duże inwestycje.
W zeszłym tygodniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uznał, że gminna jednostka organizacyjna, której działalność gospodarcza nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu właściwych przepisów dyrektywy VAT, nie może być uznana za odrębnego od gminy podatnika VAT. Do tej pory w sytuacji, gdy czynności opodatkowane VAT z wykorzystaniem zrealizowanej przez gminy inwestycji dokonywały ich jednostki budżetowe, o prawo do odliczenia VAT od wydatków na te inwestycje gminy zmuszone były spierać się z organami podatkowymi i walczyć nawet przed sądami administracyjnymi. Często korzystały przy tym ze wsparcia zewnętrznych ekspertów.
- Reprezentując naszych klientów w takich postępowaniach powoływaliśmy się m.in. na konieczność uwzględnienia prowspólnotowej wykładni polskiej ustawy o VAT i interpretacji stosownych regulacji prawa wspólnotowego, dokonanej przez TSUE m.in. w wyrokach w sprawie Faxworld i Trawertyn – mówi Jarosław Ferdyn, menadżer Działu Doradztwa Grupy Gumułka, która z sukcesem odzyskiwała VAT m.in. dla samorządów Gliwic czy Jaworzna. - W swoim orzecznictwie Trybunał, opierając się na zasadzie neutralności podatku VAT, dopuścił bowiem w określonych przypadkach możliwość odliczenia podatku VAT także wtedy, gdy wynika on z nabycia towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną dokonywaną przez inny podmiot. Na szczęście polskie sądy uwzględniały te argumenty i potwierdzały w takich przypadkach prawo gminy do odliczenia VAT.
Ekspert Grupy Gumułka podkreśla, że orzeczenie Trybunału pociąga za sobą istotne konsekwencje. - Minister Finansów, a w ślad za nim także i organy podatkowe, nie powinny już kwestionować odliczenia VAT przez samorządy w przypadku, gdy realizacja inwestycji przebiegała według schematu: gmina inwestuje i ponosi wydatki, a jej jednostki budżetowe wykorzystują inwestycję do czynności opodatkowanych VAT Dla dużych gmin z jednej strony może to oznaczać "szybką ścieżkę" do odzyskania dużych kwot podatku. Z drugiej jednak strony orzeczenie Trybunału oznacza także konieczność centralizacji rozliczeń w ramach "jednego podatnika". Duża gmina będzie się zatem rozliczała z VAT niczym wielozakładowe przedsiębiorstwo. Wymaga to m.in. wdrożenia odpowiednich procedur, w tym w zakresie fakturowania i raportowania – zaznacza Jarosław Ferdyn.
Menadżer Działu Doradztwa Grupy Gumułka zwraca także uwagę na kwestię nowelizacji ustawy o VAT, która wejdzie w życie z początkiem 2016 r., a dotyczy m.in. tzw. prewspółczynnika. Wymagać to będzie m.in. określenia, w jakim zakresie dany wydatek związany jest z czynnościami gminy pozostającymi poza zakresem VAT. W praktyce oznaczać to będzie zmniejszenie potencjalnych kwot VAT do odliczenia głównie od wydatków bieżących (w tym na remonty i modernizacje budynków urzędu gminy). W przypadku inwestycji gminnych realizowanych z udziałem środków unijnych istotna jest także kwestia kwalifikowalności podatku VAT . Co do zasady, podatek VAT może być wydatkiem podlegającym refundacji, jeśli beneficjent nie ma możliwości odliczenia lub zwrotu tego podatku. W przypadku, gdy inwestycję realizowała gmina i przekazywała jej efekty do nieodpłatnego używania swojej jednostce budżetowej, dotychczas powszechnie przyjmowało się, iż podatek VAT podlega refundacji jako wydatek kwalifikowalny. Dla powyższego nie miało znaczenia to, że jednostka budżetowa gminy mogła faktycznie wykorzystywać efekty realizowanej inwestycji do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.
- W efekcie uznania, iż jednostka budżetowa gminy nie jest jednak odrębnym od gminy podatnikiem VAT, w przypadku wykorzystywania przez nią realizowanej inwestycji dla celów czynności opodatkowanych VAT nie będzie zatem możliwości uznania za kwalifikowalny podatku VAT od zakupów związanych z taką inwestycją. To kolejna istotna konsekwencja wyroku Trybunału Sprawiedliwości – podsumowuje Jarosław Ferdyn, menadżer Działu Doradztwa Grupy Gumułka.
Dział Doradztwa Grupy Gumułka z sukcesami reprezentował samorządy w postępowaniach o zwrot podatku VAT. Dzięki wsparciu ekspertów Grupy Gumułka odzyskały one w poprzednich latach kilkanaście milionów zł. Kolejnych kilka milionów odzyskają w najbliższych latach.
